شاهچراغ ( ع )

مهمترين زيارتگاه شهر شيراز بقعه مير سيد احمد فرزند امام هفتم (ع ) معروف به شاهچراغ است كه نزديك مسجد نو واقع مي باشد .

سيد مير احمد بين سالهاي 210 تا 193 هجري قمري در زمان خلافت مامون براي ديدار برادرش حضرت امام رضا ( ع) از راه فارس و شيراز عازم خراسان بود كه در شيراز او را شهيد كردند و در همين جا مدفون گرديد تا مدتها از مقبره اين امامزاده اطلاعي در دست نبود تا اينكه در طي حادثه اي در زمان امير مقرب الدين وزير اتابك ابوبكر جسد حضرت پيدا شد و با تشخيص صاحب جسد از روي نوشته انگشتري به دستور امير مقرب الدين بر روي آن بقعه و بارگاهي بر پا ساختند از اين زمان احياء و آباداني در اين بقعه صورت پذيرفت و بارها سرداران ، امرا و پادشاهان اين مكان را مورد احياء و مرمت قرار دادند . از جمله مرمت هاي اساسي توسط نادر شاه صورت گرفت . وي قبل از فتح شيراز و شكست دادن افاغنه نذر كرده بود كه در صورت پيروزي تعميراتي در شاهچراغ بنمايد . نادر پس از پيروزي بر دشمنان مقدار زيادي پول و نزديك به 3 كيلو زرناب را براي ساختمان قنديل در بالاي حرم هديه كرد اين قنديل تا سال 1239 هجري قمري در بقعه موجود بود و در آن سال به خاطر زلزله شديد و خرابي قسمتي از بقعه قنديل به مصرف تعميرات ضروري بقعه رسيد . در دوره قاجاريه نيز بقعه شاهچراغ بارها مورد مرمت قرار گرفت .

سید علاءالدین حسین(ع)

آستان سید علاءالدین حسین(ع) برادر شاهچراغ(ع) در میدان آستانه شیراز جاي دارد. بنای نخستين اين آرامگاه در زمان قتلغ‌خان والی فارس ساخته شد ولی بنای اساسی آن در دوران صفویه فردی به نام میرزا علی که اهل مدینه منوره بوده، ساخت. سلطان خلیل (حکمران و نماینده شاه اسماعیل صفوی در فارس) در سال 923 هجري قمري بقعه را تعمیر و بازسازي كرد.

در دوران قاجار، مشیرالملک وزیر فارس آرامگاه را از نو ساخت و محمدرضا خان قوام‌الملک درون حرم را آیینه‌کاری کرد. در سال 1331 هجري قمري گنبد جدیدی با اسکلت فلزی بر روی آرامگاه نصب شد. در جنوب شرقی آرامگاه، مقبره سید عبدالهس حجاب (ضیاء‌السلطان) قرار دارد.

علی بن حمزه(ع)

در کنار پل دروازه اصفهان، آرامگاه یکی از امامزادگان به نام علی بن حمزه بن موسی‌الکاظم(ع) قرار دارد.. بنای اصلی بقعه را به دوره عضدالدوله نسبت داده‌اند که بعدها در دوران صفویه، شهریار زند و قاجاریه تعمیراتی در آن صورت گرفت. در منبت‌کاری ورودی این بقعه، بسیار زیباست

ضریح مطهر، در زیر گنبد اصلی قرار گرفته و تزئینات کاشی‌کاری، آیینه‌کاری و شیشه‌های رنگی بر عظمت و شکوه این بنا افزوده است. در صحن این آرامگاه، چند تن از امرای آل بویه مانند عمادالدوله علی و رکن الدوله حسن مدفون بودند که اکنون اثری از قبر آنان نیست.

سید تاج‌الدین غریب (ع)

بقعه امامزاده سید تاج‌الدین غریب(ع) در محله دروازه کازرون شیراز قرار دارد. نام آن حضرت جعفر بن فضل بن علی بن ابی طالب(ع) است و دارای دو لقب تاج‌الدین و غریبمي باشد. آرامگاه وي در دوران قاجار ساخته شد. در سردر ورودی اين بارگاه، تصاویری از بهشت، کربلا، طبیعت، فرشتگان، ابوالفضل‌العباس، گل و بوته و تمثال مبارک علی(ع) به وسیله کاشی هفت رنگ ایجاد شده است.

آرامگاه بی بی دختران

آرامگاه بی‌بی دختران، يكي از بقاع متبرکه شیراز است که درکوچه‌ای منشعب از خیابان شهید دستغیب و پشت بیت‌العباس قرار دارد. این مکان، محل دفن بی‌بی خدیجه ام عبدالله از فرزندان حضرت زین‌العابدین(ع) می باشد و چون به دلیل زمين‌لرزه ويران شد، محمد قلی‌خان ایلخانی، عمارت را نوسازي و بازسازی كرد. این بقعه بارها در دوران‌هاي گوناگون بهسازی و بازسازي شده است.

آرامگاه شاه شجاع

آرامگاه شاه شجاع در شمال غربی حافظیه و در بلوار هفت تنان قرار گرفته است. ابوالفوارس جلال‌الدین فرزند امیر مبارزالدین محمد ملقب به «شاه شجاع» یکی از مهمترین و شجاع‌ترین پادشاهان آل مظفر است.

در زمان کریم‌خان زند و در سال 1192 هجري قمري توسط میرزا مجید کرمانی که از نوادگان شاه شجاع به شمار مي‌رود، سنگ قبری بر روی قبر شاه شجاع نصب شد. آرامگاه كنوني وي به کوشش انجمن آثار ملی ساخته شده است.

شاه شجاع از ممدوحان حافظ شیرازی بوده و خود به فارسی و عربی شعر سروده است. حافظ قسمت اعظم دوران زندگی خود را در مصاحبت این پادشاه گذرانده و در اشعارش وی را ستوده است. شاه شجاع به مدت 33 سال بر فارس حکومت کرد و در سال 786 هجري قمري دچار بیماری سختی شد و درگذشت.

آرامگاه عمادالدين محمود و نقش برجسته مشرقي

در نزديكي قبر خواجو طاقهايي در دل كوه ايجاد كرده اند و طاق بزرگي از آجر ديده مي شود كه آرامگاه عمادالدين محمود و زير شاه شجاع است .

اين طاق به " مشرقي " نيز معروف است و احتمالاً از آنرو به اين محل مشرقي مي گويند كه رو به مشرق است . در كنار همين محل نقش برجسته رستم پهلوان بزرگ ايراني را در زمان حسين علي ميرازحاكم فارس و فرزند فتحعلي شاه به سال 1218 هجري قمري حجاري نمودند . تصوير اين شاهزاده در حال شكار و همچنين مجلس حجاري ديگري شامل صورت فتحعلي شاه و چند نفر از فرزندانش وجود دارد .

آرامگاه عبدالله خفیف

ابو عبدالله شیخ محمد بن خفیف معروف به «شیخ کبیر» از بزرگان و عارفان با كرامات بسیار بوده است. وي در محلی که اکنون مدفن اوست، خانقاهی داشته و به ارشاد و راهنمایی مردم می‌پرداخته است. دليل شهرت او به «خفیف» این است که دارای روحی سبک، غذایی سبک و دنیایی سبک بوده است.

تاریخ وفات شیخ را سال 371 هجري قمري نوشته‌اند. شیخ را در خانقاهش دفن کردند و علاقمندان او عمارتی بر خانقاهش ساختند .

این بقعه در پشت بازار وکیل (بازار نو) قرار دارد .

آرامگاه شیخ روزبهان

آرامگاه شیخ روزبهان در محله درب شیخ و در جنوب خیابان لطفعلی‌ان زند قرار دارد. شیخ ابو حمد روزبهان بن ابی نصر در سال 522 هجري قمري در شهر فسا به دنیا آمد. او یکی از دانشمندان نامی و عارف بود که در رشد و تکامل اندیشه والای بشری سهم بسزايي داشته است. او در عرفان و تصوف، مقام شامخی داشته؛ از اين رو سعدی در شعری برای حفاظت از شهر شیراز، خدا را به این شیخ و شیخ کبیر قسم داده است:

به ذکر و فکر عبادت به روح شیخ کبیر به حق روزبهان و به حق پنج نماز شیخ روزبهان در سال 606 هجري قمري در سن 84 سالگی در شیراز درگذشت و او را در خانقاه خود به خاک سپردند.

آرامگاه سیبویه

ابو بشر عمرو بن عثمان بن قنبر مشهور به «سیبویه» عالم معروف ایرانی در نحو زبان عربی و مؤلف کتاب مشهور «الکتاب» (نخستین و معتبرترین کتاب در نحو) متولد بیضا بوده است.

درباره واژه سیبویه تعبیرات مختلفی شده است. گروهی بر این باورند که این کلمه مرکب از «سی» و «بوی» است که روي هم رفته بر بوی سیب دلالت دارد و برخی نوشته‌اند که این ترکیب، معرف کسی است که زیاد خوشبو بوده و از وی بوی خوش به مشام می‌رسیده است. گروهی هم ظرافت و لطافتی که سیبویه داشته را دلیل لقب او می‌دانند.

تاريخ زندگي سيبويه به درستي مشخص نيست. در مورد تاریخ وفات وي اختلاف است و برخي سال فوت سيبويه را سال 194 هجري قمري نقل کرده‌اند.

آرامگاه سیبویه در محله سنگ سیاه (نام محله سنگ سیاه از مزار سیبویه گرفته شده) قرار گرفته است. ساده‌ترین راه برای رفتن به آنجا از طریق دروازه کازرون است؛ با گذشتن از مقابل امامزاده سید تاج‌الدین غریب(ع) و با پيمودن مسافتي حدود 800 متر می‌توان به آرامگاه رسید. آرامگاه سيبويه در سال 1353 خورشيدي توسط انجمن آثار ملی ساخته شده است.

آرامگاه باباکوهی

در رشته کوه‌های شمالی شهر شیراز و در سمت چپ دروازه قرآن، کوه باباکوهی قرار دارد که به خاطر جاي گرفتن قبر یکی از بزرگان و مشایخ اواخر سده چهارم هجری قمری به نام «باباکوهی» به این نام خوانده می‌شود.

شیخ ابوعبدالله بن عبیدالله شیرازی مشهور به باباکوهی که لقب «بابا» را به دلیل سالک بودنش گرفته، در سال 337 هجري قمري به دنیا آمد و در سال 442 هجري قمري درگذشت.

در اين مكان، چندین اتاق و یک حوض سنگی ساخته شده و درختان قدیمی آن، گوياي پيشينه كهن آن است. در سمت بالاتر اين گردشگاه، آرامگاه باباکوهی قرار دارد.

بقعه پيربناب ( پيربنو)

پير بناب يا پيربنو تحريف شده واژه " پيربن آب " مي باشد يعني پير يا مرشدي كه در كنار چشمه آبي واقع است و منظور از آن مقبره يكي از عرفا و مشايخ صوفيه است كه در كنار چشمه واقع شده است در اين منطقه يعني كوه جنوبي شيراز در كنار چند چشمه آرامگاه عارفي معروف به شيخ قطع قرار دارد زمان ساخت آرامگاه شيخ اقطع مشخص نيست . تنها مي دانيم كه يكي از سران ايل قشقائي در ماجرايي نذر مي كند كه درصورت رهايي يافتن از مهلكه ، آنجا را آباد كند . خان قشقائي پس از نجات تكيه اي با دوستون از سنگ يكپارچه ساخته ، سنگ بسيار بزرگي بر قبرش مي گذارد كه اشعاري از مرحوم داوري پسر وصال برآن نوشته شده است . بنا به وصيت اين خان او را پس از مرگ در سال 1266 هجري قمري در همين جا دفن مي كنند.

مقبره شاه داعي الله

سيد نظام الدين محمد ملقب به شاه الي الله يكي از عرفا و عالمان مشهور شيراز است كه در سال 870 هجري وفات يافت .

در دوره كريم خان زند بر مزار اين عارف و همچنين فرزندش سيد قاسم بنايي ساخته شد و سنگ قبري نيز براي آن گرفته شد كه اين سنگ قبر تراش خورده داراي لوحه اي به خط ثلث برجسته مي باشد . اين مقبره در گورستان دارالسلم در جنوب شيراز واقع شده است . . از چند سال قبل بوسيله انجمن آثار ملي و به كمك مردم شيراز ساختن تالاري در مقابل مقبره شاه داعي الله آغاز شده است .